Endoskopik Sinüs Cerrahisi

Fonksiyonel Endoskopik Sinüs Cerrahisi (FESC)

Bu cerrahi yöntemdeki esas amaç, orta meatus ve ostiomeatal birimdeki daralmış olan doğal kanal ve pasajları genişletmek ve ostiumları açarak sinüslerin ventilasyon ve direnajını sağlamaktır. Normal doku ve anatomik yapılara zarar vermeden sadece patoloji olan bölgelere yönelik olması nedeniyle fonksiyonel bir cerrahi olarak adlandırılmaktadır.
Endoskoplarla yapılan bir cerrahidir.
Nazal pasajı daraltan bir nazal septal deviasyon varsa ve endoskopla geçişi ve görüntülemeyi engelleyen bir darlık varsa öncelikle septoplasti operasyonu gerekebilir.
Sinüslere komşuluğu ve operasyon alanının çok dar olması nedeniyle, FESC operasyonunda sfenoide girildiyse optik sinir ve internal karotis arter, orbitalar, kafa tabanı zedelenme riski vardır. Bu nedenle bu cerrahide cerrahın anatomi bilgisi ve tecrübesi oldukça önemlidir.

FESC'nin avantajları

Mükemmel görüntü elde edilir.
Fonksiyonu bozmaz, dokuya saygılı bir tekniktir.
Dar ve çıplak gözle görülemeyen alanlara girilmesini sağlayarak daha etkili ve tam bir temizlik sağlar.
External skatris, dikiş ve dikiş izi vs. yoktur.

Dezavantajları

Bir elde endoskop tutulduğu için tek elle çalışma mecburiyeti vardır.

Endikasyonları-Kullanım Alanları

Sinüzit (Kronik, komplike, rekürren akut, fungal sinüzitler.)
Nazal Polipozis
Sinüslerde yer alan mukoseller-Kistler
Burun ve sinüslerden yabancı cisim çıkarılması
İntranazal ve kafa tabanında yer alan tümörlerin transnazal(burun yoluyla) çıkarılması
Transnazal-transsfenoidal hipofizektomi(Hipofize burun yoluyla ulaşım)
Orbita dekompresyonu (intraorbital kanama ve Grave's oftalmopati)
Optik sinir dekompresyonu(Trafik kazaları-kafa travması-kanama sonrası görme siniri bası altındaysa)
Koanal atrezi açılması(Geni bölgesinin doğuştan tıkalı olması)
Bos kaçaklarının tamiri(Beyin-omurilik sıvısının burundan gelmesi)
Beyin ameliyatları sonrası kafa tabanı tamiri(Kafa tabanı kemikleri açık kalırsa)
Epistaksis(Burun Kanaması)
Septoplasti(burun septumu-orta bölme operasyonları
Turbinektomi(Burun eti-konka küçültülmesi)

Kontrendikasyonlar

Paranazal Sinüs Bilgisayarlı Tomografide(PNS BT) paranazal sinüslerde hastalık
görünmüyorsa.
Osteomyelit varsa
kontrendikedir.

Postoperatif bakım ve takip (Ameliyat Sonrası hasta bakımı ve takibi)

Operasyon bölgesine 2-3 gün tampon koyulması gerekebilir.
Oral antibiyotikler minimum 2-3 hafta kullanılmalıdır.
Nazal hijyene dikkat: Serum fizyolojik veya steril deniz suyu sprayleri ile nazal irrigasyon(yıkama: 2-3 hafta süre ile)
Nazal steroid spreyler
Nazal debritman(Pansuman ve temizlik: haftada en az bir kez : 2-3 hafta boyunca.)

Komplikasyonlar:

A) Lokal Komplikasyonlar:

Paranazal sinüslerde mukosel oluşumu ve Mukus retansiyon kistleri
En sık olarak sırasıyla : frontal,etmoid, maksiller ve sfenoid sinüsler etkilenir.
Sinüs ostiumunun kronik obstrüksiyonu sonucu veya mukus glandlarının kistik dilatasyonları sonucu mukosel oluşabilir.
Semptomlar
Etkilenen sinüse göre semptomlar farklıdır.
Frontal sinüste ise: Alında şişlik, başağrısı, diplopi, proptoz olabilir.
Etmoid sinüste ise:Orbita medial duvarında şişlik, göz küresini öne ve laterale iter

Osteomyelit

Maksilla veya frontal kemikte enfeksiyonu takiben osteomyelit olabilir.

1)Maksillada osteomyelit:
Çocuk ve infantlarda spongioz kemiğin maksillanın anterior duvarında daha fazla olması nedeniyle daha sık görülür.
Semptomları:
Eritem, yanakta şişlik, alt göz kapağında ödem, nazal pürülan akıntı, ateş görülebilir.
Subperiosteal Abse ve fistül infraorbital bölgede oluşabilir. Zygoma ve alveoller veya damak etkilenebilir. Kemikte sekestrasyon oluşabilir.
Tedavi: Yüksek doz antibiyotik, semptomatik tedavi ve absenin direnajı gerekebilir. Sekestr oluştuysa temizlenmelidir.
2)Frontal Kemikte Osteomyelit:
Çocuk ve infantlarda frontal sinüs henüz tam gelişmediğinden erişkinlerde sık oluşur.
Frontal sinüsün akut enfeksiyonu veya venöz yayılımla frontal sinüsü tutabilir.
Travma veya akut enfeksiyon varlığında frontal sinüse uygulanan cerrahi sonucunda da oluşabilir.
External olarak periosteum altında pürülan sekresyon birikerek yumuşak bir sertlik şeklinde ele gelebilir buna POTT'S PUFFY TÜMÖR denir.
Tedavi:
Yüksek doz antibiyotikler., apse direnajı, frontal sinüs trepanasyonu ve sekesr-nekrotik kemik varsa bunun çıkarılmasıdır. Semptomatik tedavi eklenmelidir.

Orbital Komplikasyonlar:

Orbita ve içeriği etmoid, frontal, ve maksiller sinüslere komşuluk nedeniyle çok yakındırlar. Özellikle buradaki enfeksiyonlar en sık olarak etmoid sinüsleri etkilemektedir. Bunun sebebi ise ince kemik tabakası olan lamina papiracea ile ayrılmış olmalarıdır.

Enfeksiyon, bir sinüsten diğerine osteit yoluyla veya etmoidal venlerin tromboflebiti nedeniyle yayılabilir.

Göz kapaklarında inflamasyona bağlı ödem:

Bu ödem reaksiyoner olarak oluşmaktadır. genellikle frontal sinüs enfeksiyonlarında üst göz kapağı, maksiller sinüs enfeksiyonlarında alt göz kapağı, etmoid sinüslerin enfeksiyonlarında ise hem üst hem de alt göz kapağı şişebilir.
Göz kapaklarında eritem ve hassasiyet yoktur.
Preseptal adı verilen boşlukta; orbital septumun ön kısmında olur.
Göz hareketleri ve görme normaldir.

Subperiosteral Abse:

Periost altında, kemikle periost arasında pürülan akıntı (püy) toplanmasıdır.
Etmoidlerde oluşursa: orbita medial duvarında oluşur. Göz küresi öne, aşağı ve laterale itilir.
Frontal sinüste oluşursa:Abse medial kantüs üzerinde ve arkasında oluşur, göz küresini aşağı ve laterale iter.
Maksiller sinüste oluşursa:Abse orbita tabanında oluşur ve göz küresini yukarı ve ileri iter.

Orbital Sellülit

Abse Periosteumu geçerek orbita içine yayılarak orbita yağ dokusu, ekstaokuler kaslar, damar ve sinirler çevresine yayılabilir.
Bu durumda:
Göz kapağında ödem, ekzoftalmus, konjunctivada kemozis, göz küresinde hareket kısıtlılığı olabilir.
Etkilenen orbita tarafında görme sorunu kısmen veya total olabilir.
Yüksek ateş olabilir veya olmayabilir.
Menenjit ve kavernöz sinüs trombozu oluşabilir.

Orbital Abse:

Genellikle lanmina papirasea ve frontal sinüs tabanında oluşabilir.
Klinik orbital sellülitin kliniği ile hemen hemen aynıdır.
Ayırıcı teşhis PNS BT veya orbita ultrasonografisi ile yapılabilir.
Tedavi: Intravenöz Antibiyotik tedavisi, direnaj, semptomatik tedavi gereklidir.
FESC ile Etmoidektomi veya frontal sinüs trepenasyonu mutlaka yapılmalıdır.

Superior Orbital Fissür Sendromu:

Sfenoid sinüsteki enfeksiyon nadiren süperior orbital fissür ve çevresindeki oluşumları etkileyebilir.

Semptomlar:

Derin bir orbital ağrı, frontal başağrısı, kafa çitlerinden 3,4,6 sinirlerde progressif paralizi görülebilir.

Orbital Apex Sendromu:

Superior Orbital Fissür Sendromu ve ek olarak optik sinir, ve trigeminal sinirin maksiller dalı(V2) etkilenmesidir